1830.12.25ean, Eguberri egunean, Hego Karolinako South Carolina Canal and Railroad konpainiak trakzio mekanikoaren bidez Ipar Amerikako Estatu Batuetako lehen trenbidea modu erregularrean funtzionatzen lortu zuen. 1830.05.24ean Estatu Batuetako beste linea aitzindari batean, Baltimore & Ohio Railroad-eko trenbideak bidaiari eta merkantzien zerbitzu erregularrak hasi zituen, baina  kasu honetan odol trakzioa erabiliz.

Bi estatuak, Ipar Karolina eta Baltimore, Erresuma Batuko hamahiru kolonietatik sortutako lehen hamahiru estatuak dira, independentzia aldarrikatu zuten 1775.07.04an.

Independentzia lortu ondoren, herrialde gazte horren azalera etengabe handitzen joango zen, baina, aldi berean, aldeak sortzen ziren lurraldeen artean. Desberdintasun horiek trenbideen esparruan ere gertatzen dira, trenbideak eraikitzeko erabiltzen zuten zabalera desberdinagatik  hein handi batean nazioarteko zabalera, 1435 mm. Zabalera horrek, besteak beste, Baltimore & Ohio erabiltzen zuen, baina beste zabalera desberdineko beste trenbide erabiliko zuten “Iparralde” izeneko lurraldean eta beste zabalera  5ft-koa, 1524mm-koa Hegoaldeko lurraldeetan.

Bi eremuen arteko desberdintasunek, ez burdinbide-zabalera ezberdinagatik hain zuzen, eragin zuen haien arteko liskarrak, guda barne, eta  azkenean Iparraldeak irabazitako gatazka ezarriko luke ordutik Estatu Batuetako trenbideen arteko zabalera.

Trakzio mekanikoaren bidezko zirkulazio erregular horiek hasi zituen  South Carolina Canal and Railroad Company zen, eta Best Friend of Charleston izeneko tren-makina  zirkulazio horiek hasteko pribilegioa izango zena. Hasierako ibilbideak 6 miliakoa baino ez zuen izan, baina, denborarekin, trenbidea munduko ibilbide luzeena bihurtuko zen 1833ko urriaren 3an Charleston and Hamburg arteko ibilbidea burutu zenean, 136 milia (219 kilometro) osatuz. Aipatutako zabalera 5ft-koa izan zen.

AEBetako trenbidearen hastapenak pixka bat aztertuz gero, John Stevens koronelak diseinatutako lokomotorra esperimentala aipa genezake lehenik. Lokomotorra bat zen, kremaileraz hornitua, eta badirudi 1825ean bidaiariak garraiatzea lortu zuen lehena dela.

Gogora dezagun herrialde honetan modu aipagarrian ibili zen lurrun lehen tren-makina Southbridge Lion izan zela, lehen aldiz 1829.08.08 zirkulatu zena.

Estatu Batuetako trenbide-lokomozioaren hastapenetan aipatu beharko genukeen beste tren-makina bat America izenekoa, Southbridge Lion-ekin batera, herrialde gaztera iristen lehenetarikoa izan zena. Southbridge Lion baino hilabete batzuk lehenago egin zuen, baina ez zen martxan jarri behar.

Bertako lehen tren-makina Tom Thumb izan zen, gutxienez goian aipatutako Baltimore and Ohio Railroad trenbidean lurrun bidezko trakzioaren ontasunak frogatzeko balioko zena.

1830.08.28ak lasterketa gogoangarri batean parte hartu zuen, trenak erabilitako odol trakzio tradizionalaren aurrean. (Ez zuen lasterketa irabaztea lortu, baina argi utzi zuen asmakizun horrek etorkizuna zuela).

Hala ere, tren horren barruan atoi erregularra egiteko ez zen erabili, handik denbora batera arte.

Gure gaurko erreferentziaren protagonistarenera itzuliz, Best Friend of Charleston delakora alegia, gogoratzeko moduko beste gertaera baten protagonista izan zela, martxan jarri eta hilabete batzuetara, 1831.06.17 batean, bere galdarak eztanda egin zuenean, eta ezbeharra horretan ere lehena  izan zen Estatu Batuetan.

Lehergarria izan zen, halaber, Amerikako Estatu Batuetan trenbideak aurrera eraman zuen lasterketa, urte gutxiren buruan munduko lider bihurtuz, eraikitako kilometro eta lokomotorretan, eta abar.

Southbridge Lion. Trenak Express.

South Carolina Canal and Railroad Company. Wikipedia. EN.

Baltimore and Ohio Railroad. Wikipedia. EN.

Oldest Railroads in North America. Wikpedia. EN.

The Evolution of the American Locomotive. Herbert T. Walker.